Aντισύλληψη

Ως αντισύλληψη ορίζεται η εφαρμογή διάφορων τεχνικών που αποσκοπούν στην αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Στόχος της αντισύλληψης λοιπόν, είναι να προσφέρει στο ζευγάρι τη δυνατότητα να έχει σεξουαλικές επαφές και να μπορεί να απολαύσει την ερωτική του ζωή, αποφεύγοντας ταυτόχρονα μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και τις συνέπειες που αυτή μπορεί να έχει τόσο στη σχέση του ζευγαριού, όσο και στην υγεία και ψυχολογία της ίδιας της γυναίκας. Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες μέθοδοι αντισύλληψης, και καθεμία από αυτές τις μεθόδους ταιριάζει λιγότερο ή περισσότερο σε κάθε περίπτωση. Το κάθε ζευγάρι διαλέγει τη μέθοδο που θα χρησιμοποιήσει ανάλογα με τις δυνατότητες και τις επιθυμίες του. Η επιλογή της αντισυλληπτικής μεθόδου λοιπόν, μπορεί να γίνει με κριτήριο τον τρόπο ζωής του ζευγαριού και κυρίως ανάλογα με τον τρόπο ζωής της γυναίκας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η αντισυλληπτική μέθοδος μπορεί να καθορίζεται από ιατρικές ενδείξεις, αφού, αν και σπάνια εντούτοις, υπάρχουν μέθοδοι αντισύλληψης, που για ιατρικούς λόγους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από ορισμένες γυναίκες. Το ιατρικό ιστορικό, η ηλικία της γυναίκας, ο τρόπος ζωής, όπως π.χ. το κάπνισμα, οι σχέσεις και η οικογενειακή κατάσταση, είναι παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση για την επιλογή της μεθόδου αντισύλληψης. Γι αυτόν το λόγο και συστήνεται, πριν ξεκινήσει να χρησιμοποιεί κάθε γυναίκα μία μέθοδο αντισύλληψης, ειδικά για πρώτη φορά, να επισκέπτεται τον γυναικολόγο της και να ελέγχουν μαζί ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντισύλληψης που της ταιριάζει και αν αυτή η μέθοδος είναι ασφαλής για τη ίδια. Η πιο συχνή αιτία χρήσης αντισύλληψης είναι η επιθυμία του ζευγαριού ή της γυναίκας να αποφύγει ή να αναστείλει προσωρινά μία εγκυμοσύνη. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η ανάγκη για αντισύλληψη επιβάλλεται ιατρικά, όταν για παράδειγμα υπάρχουν σοβαροί ιατρικοί λόγοι, κατά τους οποίους μία κύηση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία της γυναίκας ή πιο σπάνια όταν υπάρχει ιστορικό σοβαρών κληρονομικών παθήσεων.
Φυσική μέθοδος
Αυτή βασίζεται στον υπολογισμό των γόνιμων ημερών και αποφυγή της σεξουαλικής επαφής τα διαστήματα αυτά. Για να λειτουργήσει πρέπει η γυναίκα να έχει πολύ σταθερό κύκλο, αν και ακόμη και τότε υπάρχει αυξημένη πιθανότητα αποτυχίας.
Διακεκομμένη συνουσία
Η μέθοδος αυτή είναι μία από τις δημοφιλέστερες και παλαιότερες μεθόδους, αλλά παράλληλα αποτελεί και μία από τις λιγότερο αξιόπιστες μεθόδους αντισύλληψης. Η μέθοδος αυτή συνίσταται στην απομάκρυνση του πέους από τον κόλπο της γυναίκας πριν την εκσπερμάτιση, έτσι ώστε να μην μπεί το σπέρμα στον κόλπο της γυναίκας κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Και αυτή η μέθοδος έχει μεγάλα ποσοστά αποτυχίας, διότι εκτός του ότι απαιτεί μεγάλο αυτοέλεγχο από τον άνδρα, συχνά απελευθερώνονται μικρές ποσότητες σπέρματος μέσα στον κόλπο και πριν την εκσπερμάτιση. Τέλος, η διακεκομμένη συνουσία όπως και οι φυσικές μέθοδοι δεν προσφέρουν προστασία από τα λεγόμενα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ).
Μέθοδοι φραγμού
Στις μεθόδους φραγμού συμπεριλαμβάνονται το ανδρικό προφυλακτικό, το γυναικείο προφυλακτικό, και το διάφραγμα. Ο τρόπος λειτουργίας αυτών των μεθόδων είναι η παρεμπόδιση του σπέρματος από την είσοδό του στη μήτρα και κατ’επέκταση, η παρεμπόδιση της γονιμοποίησης του ωαρίου. Το ανδρικό προφυλακτικό είναι μια λεπτή θήκη από latex ή πολυουρεθάνιο, που χρησιμοποιείται για την κάλυψη του πέους κατά τη συνουσία και αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους αντισύλληψης. Τα γυναικεία προφυλακτικά, αποτελούνται και αυτά από αντίστοιχο υλικό και εφαρμόζονται στον κόλπο της γυναίκας. Το γυναικείο προφυλακτικό δεν είναι διαδεδομένο ως μέθοδος αντισύλληψης, ενώ δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ταυτόχρονα με το ανδρικό προφυλακτικό, γιατί μπορεί να ασκηθεί τριβή μεταξύ τους και να σπάσουν. Η αποτελεσματικότητα του ανδρικού προφυλακτικού όταν χρησιμοποιείται σωστά είναι πολύ υψηλή, ενώ αποτελεί τη μοναδική μέθοδο αντισύλληψης που προφυλάσσει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα π.χ. AIDS και χλαμύδια. Γι’αυτό η χρήση του συνιστάται σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν χρησιμοποιείται και κάποια άλλη μέθοδος αντισύλληψης.
Στις μεθόδους φραγμού εντάσσονται και τα ενδομήτρια σπειράματα, τα οποία είναι κατασκευασμένα από πλαστικό και επικαλυμμένα με χαλκό και τοποθετούνται στη μήτρα από κατάλληλα εκπαιδευμένους γυναικολόγους. Το ενδομήτριο σπείραμα προλαμβάνει την εγκυμοσύνη εμποδίζοντας τη συνάντηση των ωαρίων με τα σπερματοζωάρια, είτε ακινητοποιώντας το σπέρμα πριν φτάσει στις σάλπιγγες είτε τέλος με τοπική επίδραση στη μήτρα. Η αντισυλληπτική τους δράση είναι άμεση και διαρκεί για αρκετό καιρό (από 3 έως 7 χρόνια), ανάλογα με το είδος του σπειράματος, ενώ αφαιρώντας το σπείραμα παύει άμεσα η αντισυλληπτική δράση.
Τέλος υπάρχουν, το κολπικό διάφραγμα και οι σπερματοκτόνες ουσίες. Το κολπικό διάφραγμα είναι ένας δακτύλιος, συνήθως από σιλικόνη, που τοποθετείται στον κόλπο έτσι ώστε να εμποδίσει την είσοδο των σπερματοζωαρίων και πρέπει να το χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με σπερματοκτόνο. Τοποθετείται έως 3 ώρες πριν τη σεξουαλική επαφή και πρέπει να παραμένει στον κόλπο για τουλάχιστον έξι ώρες μετά την επαφή. Το σπερματοκτόνα από μόνα τους δεν αποτελούν μέθοδο αντισύλληψης αλλά χρησιμοποιούνται επικουρικά, σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους φραγμού, όπως το ανδρικό και γυναικείο προφυλακτικό ή το κολπικό διάφραγμα, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων.
Ορμονικές μέθοδοι
Οι ορμονικές μέθοδοι αντισύλληψης υπάρχουν συνήθως με την μορφή χαπιών που περιέχουν είτε συνδυασμό ορμονών, δηλαδή οιστρογόνου-προγεστερόνης που είναι η πιο συνηθισμένη μορφή, είτε χάπια που περιέχουν μόνο μία ορμόνη, την προγεστερόνη και είναι λιγότερο συχνή. Υπάρχουν και αντίστοιχοι τύποι αντισύλληψης σε ενέσιμη μορφή, ή με μορφή επιθέματος που τοποθετείται κάτω από το δέρμα. Με αυτές τις συστηματικές μεθόδους αντισύλληψης αποτρέπεται μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη χωρίς να διακόπτεται η σεξουαλική επαφή, ενώ προάγεται μια πιο αυθόρμητη σεξουαλική συμπεριφορά, και επίσης η αντισυλληπτική δράση αναστέλλεται μόλις η γυναίκα διακόψει τη λήψη του. Επιπλέον πλεονεκτήματα που προσφέρει το αντισυλληπτικό χάπι, εκτός από την προστασία από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, είναι η ρύθμιση του εμμηνορρυσιακού κύκλου, η μείωση των προεμμηνορρυσιακών συμπτωμάτων και των πόνων της περιόδου, ενώ μειώνεται συνήθως και η ροή του αίματος. Οι ορμονικές μέθοδοι όπως το αντισυλληπτικό χάπι, δεν προσφέρουν προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ), οπότε θα πρέπει να γίνεται και χρήση προφυλακτικού. Επίσης, η λήψη του χαπιού πρέπει να γίνετε συστηματικά, κάθε μέρα σχεδόν την ίδια ώρα, ενώ η γυναίκα που τα λαμβάνει πρέπει να προσέχει καταστάσεις που δυσχεραίνουν την απορρόφηση και την αποτελεσματικότητά τους, όπως π.χ. σε μία γαστρεντερίτιδα (λόγω εμέτων και διαρροϊκών κενώσεων), ή λόγω αλληλεπίδρασης με άλλα φάρμακα που παίρνει η γυναίκα όπως π.χ. κάποια αντιβιοτικά. Η χρήση των αντισυλληπτικών δισκίων συνδυασμού έχει συσχετιστεί με μικρή αύξηση της πιθανότητας σχηματισμού θρόμβων (π.χ. θρόμβωση στο πόδι) για γυναίκες που λαμβάνουν το αντισυλληπτικό χάπι, αλλά ήδη έχουν και κάποιους προδιαθεσικούς παράγοντες. Γι αυτό και πάντα πρέπει να γίνεται συζήτηση με τον γυναικολόγο και να λαμβάνεται ένα καλό ιατρικό ιστορικό της γυναίκας πριν την έναρξη αγωγής με αντισυλληπτικά χάπια, ώστε να αποφεύγονται τέτοιες περιπτώσεις. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος αυτός, φλεβικής θρομβοεμβολής, από το αντισυλληπτικό χάπι συνδυασμού είναι χαμηλότερος από τον αντίστοιχο κίνδυνο που υπάρχει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή και μετά τον τοκετό. Ο κίνδυνος αυτός εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, το σωματικό βάρος και την ηλικία της γυναίκας, και αυξάνεται με το συνδυασμό αυτών των παραγόντων κινδύνου. Το αντισυλληπτικό χάπι όταν λαμβάνεται με σωστό τρόπο και με τις κατάλληλες ιατρικές οδηγίες είναι πολύ αποτελεσματικό και ασφαλές για τη γυναίκα.